Εκτός από την αρχική συλλογή του ιδρυτή μας, τα επόμενα χρόνια προστέθηκαν στη Συλλογή της Βιβλιοθήκης 1.200 χειρόγραφα. Κάποια μεταφέρθηκαν από άλλα Οθωμανικά Βακούφια της Ρόδου και κάποια αποτελούν δωρεές από μέλη της οικογένειας, ως επί το πλείστον από τον γιο του ιδρυτή μας Χαφίζ Αχμέτ Αγά/Hâfız Ahmed Ağa, Αχμέτ Φετχί Πασά/Ahmed Fethi Paşa. Από αυτά τα έργα 459 είναι χειρόγραφα.

Εκτός από την αρχική συλλογή του ιδρυτή μας, τα επόμενα χρόνια προστέθηκαν στη Συλλογή της Βιβλιοθήκης 1.200 χειρόγραφα. Κάποια μεταφέρθηκαν από άλλα Οθωμανικά Βακούφια της Ρόδου και κάποια αποτελούν δωρεές από μέλη της οικογένειας, ως επί το πλείστον από τον γιο του ιδρυτή μας Χαφίζ Αχμέτ Αγά/Hâfız Ahmed Ağa, Αχμέτ Φετχί Πασά/Ahmed Fethi Paşa. Από αυτά τα έργα 459 είναι χειρόγραφα.

Η αρχική Συλλογή Χειρογράφων της Βιβλιοθήκης αποτελείται από έργα γραμμένα στα οθωμανικά, αραβικά και περσικά που αφορούν σε 20 κλάδους της επιστήμης, ως επί το πλείστον ισλαμικές επιστήμες. Από την ίδρυση της Βιβλιοθήκης μας έως σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί διαφορετικές μελέτες τεκμηρίωσης-καταλογογραφήσεις σε διάφορες χρονικές περιόδους.

Η απογραφή που εκπονήθηκε το 1792-1793 κατά την ίδρυση της Βιβλιοθήκης συνιστά μια πρώτη καταλογογράφηση και προσαρτήθηκε στον Καταστατικό του Βακουφίου, το Vakfiye. Μια πιο ολοκληρωμένη καταλογογράφηση πραγματοποιήθηκε το 1795 με σύντομη περιγραφή των τεκμηρίων, στην οποία περιλαμβάνεται ο τίτλος του έργου, ο συγγραφέας (müellif), ο αντιγραφέας (müstensih) και η ημερομηνία συγγραφής.

Οι επόμενες προσπάθειες τεκμηρίωσης και καταλογογράφησης ήταν δύο ιδιαίτερες μελέτες στα οθωμανικά από τη Διοίκηση Βακουφίων της Ρόδου και τον Χαφίζ Μεχμέτ Τζελαλεντίν Μουφτούζαντε/Hâfız Mehmed Celâleddîn Müftüzâde Efendi από τη Λήμνο το 1923 Το 1995, οι Χιουζνού Οζέρ/Hüznü Özer και Αλή Τσακίρ/Ali Çakır της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων πραγματοποίησαν την πρώτη καταλογογράφηση και τεκμηρίωση στα τουρκικά. Εκτός από την αρχική συλλογή αυτή η μελέτη περιλαμβάνει 1200 χειρόγραφα και βιβλία. Ο κατάλογος του 1995 περιλαμβάνει περισσότερα στοιχεία τεκμηρίωσης όπως τίτλο και συγγραφέα του έργου, γλώσσα στην οποία είναι γραμμένο το χειρόγραφο, αριθμό σελίδων και γραμμών, ύφος γραφής, όνομα του αντιγραφέα, ημερομηνία του αντίγραφου και για ορισμένα χειρόγραφα, σύντομη περιγραφή του εξωφύλλου, του σχεδίου και του περιεχομένου.

Ο Δρ. John R. Barnes καταξιωμένος ιστορικός και λάτρης της Ρόδου, μεταξύ 1997 και 2001, μελέτησε όλες τις προηγούμενες καταλογογραφήσεις και συνέταξε σχολαστικά έναν νέο κατάλογο που αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη και αναλυτική παρουσίαση των συλλογών και τεκμηρίων της Βιβλιοθήκης του Χαφίζ Αχμέτ Αγά έως σήμερα. Ο Δρ. Barnes συνέκρινε τον σημερινό κατάλογο τεκμηρίων στη Βιβλιοθήκη μας με τις καταλογογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν το 1923 και το 1995 και τις συμπλήρωσε. Επιπλέον μελετάει τα έργα που κατηγοριοποιούνται σε 20 κλάδους της επιστήμης και μοιράζεται μαζί μας πολύτιμες, διαφωτιστικές γνώσεις για αυτούς τους τομείς. Με το έργο του, ο Δρ. Barnes εισάγει τους ερευνητές και τους ιστοριοδίφες όχι μόνο στον άγνωστο και πολύτιμο κόσμο των χειρογράφων του Χαφίζ Αχμέτ, αλλά και στο ιστορικό, πολιτιστικό και πολιτικό υπόβαθρο αυτών των έργων τέχνης καθώς και τους τομείς των επιστημών στους οποίους ανήκουν. Στις μελέτες του Δρ. Barnes, διακρίνουμε την αισθητική και το πάθος ενός αντιγραφέα - ενός müstensih - που δίνει νέα ζωή στο χειρόγραφο με τις σημειώσεις του στο περιθώριο του κειμένου μεταφέροντας τον αναγνώστη σε ένα σύμπαν που ξεπερνά τα όρια του γραπτού κειμένου. Υποκλινόμαστε στις προσπάθειες του Δρ. John R. Barnes, μέλους της Συμβουλευτικής μας Επιτροπής, για το κοπιώδες και τεράστιο έργο του σε αγαστή σύμπνοια με το πνεύμα της Βιβλιοθήκης μας και τον ευχαριστούμε που μοιράστηκε και μοιράζεται γενναιόδωρα μαζί μας τις ανεκτίμητες γνώσεις και την έρευνά του.

Ένα άλλο τεράστιο έργο στη Βιβλιοθήκη μας πραγματοποιήθηκε από τον Μπεκίρ Σαχίν/Bekir Şahin και την ομάδα του από το Ίδρυμα Χειρόγραφων του Ικονίου (Konya Yazma Eserler Kurumu), το 2008-2010, όταν ελήφθησαν σχεδόν 300.000 ψηφιακές λήψεις-εικόνες του καταλόγου της Βιβλιοθήκης. Το έντυπο βιβλίο που ετοίμασαν οι Μπεκίρ Σαχίν, Φαρούκ Αγαρτάν/Faruk Ağartan και Σελαχατίν Ουϊγκούρ/Selahattin Uygur και εκδόθηκε το 2013 από το Ισλαμικό Ίδρυμα για τη Μελέτη της Ιστορίας, της Τέχνης και του Πολιτισμού (ISAR) είναι ο πρώτος αναλυτικός, εκτενής κατάλογος της συλλογής χειρογράφων της Βιβλιοθήκης Χαφίζ Αχμέτ Αγά/Hafız Ahmed Ağa. Σύμφωνα με τον αρχικό κατάλογο απογραφής που επισυνάπτεται στο Καταστατικό του Βακουφίου μας, οι κατηγορίες και ο αριθμός των χειρόγραφων -- αριθμός έργων στον αρχικό κατάλογο απογραφής και στη σημερινή απογραφή -- έχουν ως εξής:

Σύμφωνα με τον πίνακα και τον αρχικό κατάλογο χειρόγραφων, ο αριθμός των χειρόγραφων που φέρουν σφραγίδα στη Βιβλιοθήκη Χαφίζ Αχμέτ Αγά είναι 828. Ο λόγος για τον οποίο ο αριθμός αυτός εμφανίζεται ως 826 στο παράρτημα του Καταστατικού του Βακουφίου μας/Vakfiye είναι επειδή ένα δίτομο Κοράνι καταγράφηκε ως ενιαίο έργο. Ο συνολικός αριθμός των έργων που λείπουν στις κατηγορίες που εμφανίζονται στον πίνακα είναι 22. Κατά συνέπεια, από τον αρχικό αριθμό των έργων στην συλλογή της Βιβλιοθήκης Χαφίζ Αχμέτ Αγά που ήταν 828 σήμερα διασώζονται 806. Μαζί με τα 459 χειρόγραφα που δωρήθηκαν στη Βιβλιοθήκη μετά το θάνατο του Χαφίζ Αχμέτ Αγά, η Συλλογή της Βιβλιοθήκης διαθέτει συνολικά 1.265 χειρόγραφα.

Το Βακούφι μας έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ψηφιακής βιβλιοθήκης για να καταστήσει προσβάσιμη τη συλλογή χειρογράφων του Χαφίζ Αχμέτ Αγά στους ενδιαφερόμενους ερευνητές και λάτρεις των χειρογράφων αλλά και να ανοίξει τη συλλογή σε διαδικτυακή πρόσβαση στο ευρύτερο κοινό. Το πρόγραμμα, το οποίο αναμένεται να διαρκέσει δύο χρόνια, είναι μια αξιοσημείωτη συνεργασία του Βακουφίου μας με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) της Ρόδου με διεθνή συμμετοχή επιστημονικών ιδρυμάτων που ειδικεύονται στις γλώσσες της Εγγύς Ανατολής, mε βαθιά γνώση οθωμανικών, αραβικών και περσικών, αλλά και τη συμμετοχή επιστημόνων ειδικών στην έρευνα χειρογράφων αλλά και στην ψηφιακή καταλογογράφηση και τεκμηρίωση βιβλιοθηκών. Στο ίδιο πλαίσιο, προβλέπεται η συντήρηση των χειρογράφων της Βιβλιοθήκης μας, ιδιαίτερα εκείνων που χρήζουν επισκευής στις βιβλιοδεσίες τους, ενώ προβλέπεται η ίδρυση ενός in situ προσωρινού εργαστηρίου και καθώς και σεμιναρίων συντήρησης χειρογράφων. Με την ψηφιοποίηση της Βιβλιοθήκης μας, στοχεύουμε όχι μόνο να παρέχουμε στους ερευνητές και γενικά τους ενδιαφερόμενους εξ αποστάσεως πρόσβαση στα χειρόγραφα, αλλά και να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό στην πολιτιστική κληρονομιά των προγόνων μας στις δύο πλευρές του Αιγαίου και σε όλο τον κόσμο με την προσδοκία το έργο να συμβάλει στην επικράτηση της φιλίας και της ειρήνης στο Αιγαίο.

Παρακολουθείστε τα νέα της ψηφιοποίησης της Βιβλιοθήκης Χαφίζ Αχμέτ Αγά από την ιστοσελίδα μας www.fethipasavakfi.com. Με την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης της συλλογής χειρογράφων μας η πρόσβαση στην ψηφιακή συλλογή θα είναι δυνατή και στους δυο ιστότοπους της βιβλιοθήκης μας www.hafizahmedaga.com. και www.fethipasavakfi.com, οι οποίοι παρέχουν πρόσβαση ο ένας στον άλλο.

Θα θέλαμε επίσης να τιμήσουμε τη μνήμη των παλαίμαχων βιβλιοθηκαρίων μας (Hafiz-ı Kütüb), των οποίων τα ονόματα συγκαταλέγονται στην ιστορία της Βιβλιοθήκης Χαφίζ Αχμέτ Αγά /Hafız Ahmed Ağa στη Ρόδο τον 20ό αιώνα και να υπογραμμίσουμε την ημερομηνία μετεξέλιξης της βιβλιοθήκης μας σε μουσείο:

Ο Σεΐχης Αμπντουλαχ/Şeyh Abdullah υπηρέτησε για περισσότερα από 40 συναπτά έτη ως Βιβλιοθηκάριος, ενώ μετά το θάνατό του το 1909 τον διαδέχθηκε ο Νταναζαντέ Γιουσούφ Ντανά Εφέντη/Danazade Yusuf Dana Efendi. Ακολούθησαν οι Μαχμούτ Κεμάλ Εφέντη/Mahmud Kemal Efendi και Κοτζά Ηαφίζ Μουσταφά Εφέντη/Koca Hafız Mustafa Efendi. Ο Χαφίζ Ιμπραήμ Εντέμ Εφέντη/Hafız Ibrahim Edhem Efendi ανέλαβε τη θέση το 1923 και μετά το διορισμό του ως Μουφτής της Ρόδου το 1928, ανέλαβε Βιβλιοθηκάριος έως το 1950 ο Τσανκαζαντέ Μουσταφά Λουτφή Εφέντη.Çankazade Mustafa Lütfi Efendi. Ο τελευταίος Βιβλιοθηκάριος (Hafız-ı Kütüb) της Βιβλιοθήκης Hafız Ahmed Ağa ήταν ο Χότζα Μαχμούτ Κεμάλ/Hoca Mahmud Kemal, ο οποίος διορίστηκε το 1950 και υπηρέτησε μέχρι το θάνατό του το 1963. Θυμόμαστε τους παλαίμχους βιβλιοθηκάριους με ευγνωμοσύνη.

Μετά το θάνατο του Χότζα Μαχμούτ Κεμάλ, ο αναπληρωτής διαχειριστής του Βακουφίου στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα γιατρός φίλος μας Μουχιτίν Ριφάτ Μπέη/Muhittin Rifat Bey από τη Ρόδο, κάλεσε τη Φατμά Σαϊντέ Αργκέσο/Fatma Saide Argeşo, τη γιαγιά της Επιτρόπου μας Φατμά Λεϊλά Τουτέν/Fatma Leyla Tüten και πρεσβύτερη της οικογένειας της εποχής, στη Ρόδο και της παρουσίασε τον κατάλογο απογραφής της βιβλιοθήκης στις 20 Ιουνίου 1963. Η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί το τέλος της Βιβλιοθήκης Χαφίζ Αχμέτ Αγά της Ρόδου ως ενεργούς βιβλιοθήκης και την αρχή της νέας ζωής της ως ενεργό μουσείο.